Het Geluid van Noord is een van de zeven kunstwerken die sinds 8 oktober te zien zijn op straat in de Van der Pekbuurt. Kunstenaar Marte Haverkamp is -mede-bedenker/maker van het werk.

Tekst Karin Stroo fotografie Piet Hermans

Wat was de precieze opdracht?
‘Voor Lijm-lab mochten ik samen met Marijke Bot aan dit project werken. Het Geluid van Noord is een van de kunstwerken die is voortgekomen het project Mooimakers, een samenwerking tussen de gemeente Amsterdam, Makers aan het IJ en Dock jongerenwerk. Omdat Noord heel snel aan het veranderen is wilde de gemeente de jongeren hier ook een stem geven, door ze te verbinden aan een kunstenaar in dit project. Voor de verbinding met de buurt maar ook zodat de jongere er iets van opsteekt, een soort werkstage om de buurt mooi maken. Marijke, de jongere waar ik mee werkte, wilde graag iets met verhalen uit de buurt, en Lijm-lab wilde iets met geluid. Wij zijn vragen gaan bedenken en Marijke kwam met de prachtige vraag: “Hoe weet je met je ogen dicht dat je in je buurt bent?” Uiteindelijk hebben Marijke en ik besloten om er een groot stripverhaal van te maken, met tekeningen en tekst. We hebben een houten achthoek gemaakt van twee meter hoog met op elk vlak een verhaal over een bijzonder geluid van een bewoner.’
Hoe zijn jullie aan die verhalen gekomen?
‘We zijn een aantal avonden gaan eten bij Buurtbuik, in het buurthuis hierachter, waar mensen een gratis maaltijd kunnen krijgen. Daar zijn we met bewoners in gesprek gegaan. Marijke is in haar eentje naar jongerencentrum de Valk gegaan om gesprekken met jongeren te voeren. We wilden graag ‘iedereen’ spreken.
Wat heb je gevraagd bij Buurtbuik?
‘Wat is je favoriete geluid? Welk geluid hoort er bij jouw buurt? Wij dacht: Há! Nu krijgen we mooie verhalen, maar nee, de mensen begonnen meteen te klagen. “Ik hoor mijn buren altijd”, “Ik word helemaal gek van de hond van de buurman”, “De auto’s rijden hier veel te hard,” “Die kinderen letten niet op en de ouders doen niks want die zitten de hele dag op hun mobiel.” Haha, dat hadden we ons wel iets anders voorgesteld, romantischer ofzo.”
Niemand zei iets over mooie vogelgeluiden bijvoorbeeld?
‘Er woont hier op het Van der Pekplein een dame die zei: “Vroeger hoorde ik hier heel veel vogels, maar tegenwoordig, waarschijnlijk door al dat bouwen hier in Noord, zijn er minder vogels. Dat geluid mis ik heel erg.” Dat was geen klacht, maar meer hoe kunnen we die vogels terugkrijgen?’
Bouwgeluiden ergernissen kan ik me best voorstellen
‘Ja, mensen worden daar helemaal gek van. Dat zijn dingen die ik niet wist maar het bouwen ging hier aan de IJ-kant ook een tijd ’s nachts door. De gemeente had daar een vergunning voor afgegeven. Dat is verschrikkelijk. Een aantal mensen zeiden: “We moeten de buurt uit want dit geluid is niet normaal.” Maar iemand anders zei: “Ik woon al mijn hele leven in Noord en hier wordt altijd gebouwd, dat geluid hoort erbij.” Grappig om te ontdekken hoe geluiden voor iedereen anders zijn. We hebben ook een tekening van iemand die hierachter woont en zegt: “Ik hoor álles. Ik hoor mijn buren afwassen, ik hoor ze plassen.”
Jullie werk blijft nu een jaar rond deze boom op het Van der Pekplein staan als onderdeel van een kunstroute, toch?
‘Ja, er zijn zeven kunstwerken binnen dit project. Wij wilden heel graag op dit pleintje omdat er veel mensen langskomen. Wat er ook nog bij kwam kijken: de gemeente bedacht dat er een kunstwerk voor de buurt moest komen maar wij moesten daarvoor wel een vergunning aanvragen. Ja, serieus, in eerste instantie werd hij afgewezen want je mag niks om een boom doen. Iets met een boom? Nee! Automatisch nee. Eva, die het project vanuit de gemeente begeleidt, heeft zich er wel hard voor gemaakt. Nee, het zit niet aan de boom vast en het is niet voor altijd. Haha. Uiteindelijk is het gelukt.’
Denk je dat de buurtbewoners zich gehoord voelen?
‘Dat denk ik wel. Vorige week ben ik teruggegaan naar het buurthuis. Iedereen wilde anoniem meedoen dus ik had van niemand iets van gegevens. Ik heb er gegeten en aan de bewoners verteld dat het kunstwerk er zou komen. Want iedereen is natuurlijk
sceptisch, ze vertellen hun verhaal en vervolgens denken ze: daar horen of zien we niets meer van. Het was leuk, ze waren enthousiast. Ik heb hen foto’s op mijn mobiel laten zien. Nu is Het geluid van Noord klaar en kunnen ze echt gaan kijken. Ik denk wel dat het iets is geworden waar mensen uiteindelijk een beetje over na moeten denken, zeg maar.’